In mijn roman speelt Grosse Fuge (in B-flat major, op. 133) van Beethoven een prominente rol. De laatste tijd vragen mensen mij waarom ik daarvoor heb gekozen. Hoe vaker ik die vraag krijg, hoe meer ik ervan overtuigd raak dat het stuk mij heeft gekozen. Niet andersom.
Vanaf mijn twaalfde ben ik al gefascineerd door Grosse Fuge. Op 18 maart 1984 maakte ik kennis met dit werk van Beethoven via het gelijknamige ballet van Hans van Manen.
Een schokgolf ging door me heen. Wat was dit voor a-typisch en wanordelijk strijkkwartet dat me in zijn greep had? Was Beethoven boos toen hij het componeerde? Was hij verlicht? Was hij doof? Had hij schijt aan alles? De moderniteit ervan verbaasde me. Het stuk stamt uit 1825, maar had voor mij de frisheid en straling van 1984.
Grosse Fuge kroop onder mijn huid en huist daar nog steeds. Evenals het messcherpe serene ballet van Van Manen. Zodra ik een fragment van Grosse Fuge opvang, wordt mijn volledige aandacht naar de muziek getrokken en kan ik tijdelijk niet handelen of denken. Ik zie de dansers bewegen. Ik zie de tonen dansen.
Later ontdekte ik een grafische weergave van Grosse Fuge die behoorlijk goed weergeeft wat ik zie en hoor in mijn hoofd, als ik naar dit kunstwerk van Beethoven luister.
http://www.youtube.com/watch?v=6s0Mp7LFI-k