De werkelijkheid is soms vreemder dan fictie. De laatste tijd denk ik dat in dit gezegde het woord ‘soms’ beter vervangen kan worden door ‘meestal’. We leven in een vreemde wereld. Een vervreemdende wereld ook. Eentje waarin het steeds lastiger wordt onderscheid te maken tussen feit en fictie, echt en nep, verward en verlicht.
Op 20 november zat ik in de trein naar Arnhem. Ik reisde door naar Duitsland en had mezelf een 1e klas-kaartje cadeau gedaan. In die 1e klas-coupé zat een man hardop te praten. Aanvankelijk dacht ik dat hij in gesprek wat met een andere passagier, maar toen ik het gangpad verder in liep, zag ik dat hij in zijn eentje in een vierzits zat. Met een telefoon tegen zijn oor geklemd. Ik zocht een plekje verderop in de coupé, zodat me het ongemak bespaard zou blijven van het onvrijwillig meeluisteren met andermans gesprekken. Helaas. De man kende weinig gêne.
Naarmate het gesprek van de man vorderde, begon ik me af te vragen of hij wel echt iemand aan de lijn had, tegen wie hij sprak. Zijn zinnen leken namelijk meer en meer op een monoloog. Alsof hij een pleidooi aan het houden was voor zijn zaak, zijn missie, zijn levenshouding, zijn ideeën. Het intrigeerde me. Ook zijn taalgebruik intrigeerde me. De ene zin was samenhangend en leek enige diepgang te bevatten, de volgende stond bol van de verontwaardiging en woede en bevatte spelfouten. Was deze man verward of zag hij de wereld juist veel scherper dan wij, en was hij verlicht? Of was hij in de steek gelaten en voelde hij zich onmachtig? En reageerde hij dat nu af?
Zo ging het ongeveer.
“Snap je dat?
Omdat dan deze mensen willen jouw indentiteit kapotmaken, jouw wereldse indentiteit, zeg maar, hoe jij jouw wereld bekijkt, de indruk wat jij van de wereld heb, dat willen ze dan teniet doen. Nee, dit is het! Honderd procent. Hun willen jouw zelfverzekerdheid aantasten, want hun zijn de enigen die zeker hoeven zijn… Alleen de mensen die een diploma hebben, die mogen zeker zijn. De rest niet. En dan kijk ik al die mensen die een diploma hebben hè – want serieus, ik kijk dat heel scherp – en dan zie ik ze op de televisie of ik zie ze lopen ergens, en dan denk ik van: Hè, ben jij dan dat dat dat? Ik zeg het jou hè: in elke land van de wereld moeten de vrijmetselaren, de ulluminati moeten allemaal hun hoofd buigen voor hun, hun allemaal. Doen ze dat niet, weten ze wel, dat ik ze, dat ik ze ervan langs ga geven. Allemaal! En dan moet ik aan deze mensen die ik hiermee te maken hebben, die komen dan mij wijsmaken van: Nee, jij bent niet, jij bent niet. En dan kijk ik naar hun… Ja, wat ben jij dan? Ben je een engel? Een kunstenaar, stam je van God af? Ben je Trinity? Ben je Neo? Wie ben jij dan? Nee, we zijn gewoon mensen. OK. Klaar. Overeenkomsten. We zijn gewoon mensen. Dus dus, wanneer ik mij zelf moet laten zien als jou, aan jou, dan ga ik dat doen vanuit een geluk… eh… bravour… eh…met een nuance wat goed is voor jou, voor mij en voor de omgeving, want het is de omgeving die kijkt, hè. Waardoor de samenleving eh… eh… input, output niet goed in elkaar zit.”
Op woensdagavond 22 november rond 21.00 uur werd de verkiezingsuitslag bekend. Er bleek massaal tegen gestemd te zijn. Tegen het huidige kabinetsbeleid, tegen asielzoekers, tegen Den Haag, tegen de kloof, tegen… alles.
Ik dacht terug aan de man in de trein.
(Deze column is ook geplaatst in Zeistermagazine van 11 december 2023, https://www.zeistermagazine.nl/verwardofverlicht)